Psy

Antykoncepcja u suk i kotek

czyli jak bezpiecznie ograniczać płodność naszych podopiecznych

U psów i kotów antykoncepcja jest ważnym czynnikiem kontroli urodzeń, co jest szczególnie ważne dla właścicieli, którzy nie planują zwiększenia liczby domowników, co często wiąże się też z brakiem warunków.

Dlaczego zalecamy kastrację u suk?

Kastracja polega na chirurgicznym usunięciu narządów płciowych, tj. macicy wraz z jajnikami. Zabieg ten jest najbardziej skutecznym postępowaniem antykoncepcyjnym, ponieważ polega na usunięciu narządów odpowiedzialnych za zajście w ciążę. Przy okazji unika się ewentualnych chorób macicy czy jajników. Jest to również zabieg, który, wykonany najpóźniej po pierwszej cieczce, zapobiega nowotworom gruczołów sutkowych. Efektem ubocznym kastracji u dużych ras może być nietrzymanie moczu, które jako typowe powikłanie zabiegu występuje bardzo rzadko.

Wczesna sterylizacja suk (przed pierwszą cieczką lub pomiędzy pierwszą i drugą cieczką) zapobiega powstawaniu nowotworów gruczołu sutkowego u suk!

Kiedy można wykastrować sukę?

Zabieg można wykonać prawie w każdym wieku. Jak wspomnieliśmy wcześniej, najlepiej przed lub po pierwszej cieczce. Na podstawie doniesień światowych i własnych obserwacji, zalecamy wykonanie zabiegu powyżej 4-5 miesiąca życia i nie później niż przed drugą cieczką. Późniejsza sterylizacja nie ma już działania profilaktycznego przeciwko nowotworom gruczołu sutkowego.

Ważny jest jeszcze moment, w którym wykonujemy zabieg. Najlepszym momentem jest okres spokoju płciowego, czyli 1 miesiąc przed cieczką lub 3 miesiące po jej zakończeniu. Chodzi o to, aby zabieg nie spowodował wyrzutu prolaktyny i nie wywołał laktacji. W takiej sytuacji, mimo sterylizacji, u suki może pojawiać się laktomania. U suk występuje jeszcze jeden „bezpieczny” moment sterylizacji. Otóż do 14 dnia po zakończeniu cieczki progesteron jest prolaktynoniezależny i w związku z tym 10-14 dnia po zakończeniu cieczki można wykonać sterylizację bez żadnych negatywnych dla zdrowia suki konsekwencji, nawet, jeżeli w czasie cieczki doszło do kontaktu z psem.

Czy kastrować kotki?

Zdecydowanie tak. Można kastrować kotkę w niemalże każdym momencie, ponieważ u kotek jest inny przebieg cyklu jajnikowego. Kastracja kotki jest najbezpieczniejszą formą antykoncepcji i przy profesjonalnie wykonanym zabiegu kotka prawie nie zauważa operacji, a rana jest na tyle mała, że jeżeli przez pierwsze dni jest dopilnowana, w 3 – 4 dniu jest niemalże zagojona. W zasadzie efekty uboczne zabiegów nie są obserwowane.

Czy kastrować psy samce?

Psy pozbawione gonad, w większości przypadków nie wykazują popędu płciowego, nie mają problemów z rozrostem prostaty oraz nie chorują na nowotwory jąder. Wadą kastracji psów jest tendencja do tycia i u nich trzeba uważać z dietą.

Czy kastrować kocury?

Zdecydowanie tak, ponieważ płodne samce mają tendencję do znaczenia terenu, co wiąże się z intensywnym zapachem moczu w jego obecności. Gorszym jednak „zwyczajem” kocurów są nieustanne „walki uliczne”, które niejednokrotnie prowadzą do ciężkich uszkodzeń ciała.

Czy warto stosować antykoncepcję hormonalną u suk?

To zależy z jakiego punktu widzenia. Z punktu widzenia właściciela, który chwilowo nie chce zabiegu chirurgicznego i jest świadomy możliwych skutków ubocznych antykoncepcji hormonalnej (ropomacicze,nowotwory gruczołu sutkowego, czy przełamanie blokady i ciąża), może to być wygodna alternatywa kastracji chirurgicznej. Jednak warunkiem względnego bezpieczeństwa jest stosowanie leków nowej generacji i restrykcyjne przestrzeganie terminów wyznaczonych przez lekarza weterynarii.

Jakie hormony są w naszym kraju dopuszczone do stosowania:

  • Proligestone (Covinan, Delvosterone) jest progestagenem o najmniejszym zagrożeniu działań ubocznych. Dopuszczony jest do stosowania u suk i kotek. Bezpieczeństwo zależy od momentu podania. Najbezpieczniej podawać lek w okresie spokoju płciowego (anoestrus), czyli 2,5 – 3 miesiące po cieczce lub 1 miesiąc przed cieczką, potem powtarza się go po 3 i 4 miesiącach, a następnie stosuje się go co 5 miesięcy. Jeżeli suka zaczęła już pierwsze objawy cieczki, można jeszcze spróbować wprowadzić program restrykcyjny.

  • Octan medroksyprogesteronu (Depo-Promone, Promon-Vet i inne). Trzeba mieć świadomość dużego ryzyka powikłań dlatego zaleca się nie stosowac dłużej niż 2,5 roku w jednym ciągu. Postać doustną (tabletki) można stosować u kotek. Zalecamy podawanie leku 1 raz w tygodniu. Przy rozpoczęciu podawania w trakcie rui, podawać przez kilka dni codziennie.

  • Megestrol (Pill-kan) ze względu na dużą liczbę powikłań nie jest zalecany.

Standardy profilaktyczne u psów i kotów

czyli jak szczepimy i odrobaczamy naszych pacjentów

Nowonarodzone zwierzęta wymagają szczególnej opieki zarówno ze strony właścicieli, jak i weterynaryjnej służby zdrowia. Na stan zdrowia szczenięcia i kocięcia wpływają w dużej mierze warunki utrzymania matki. Dlatego najzdrowsze potomstwo znajduje się w małych, amatorskich hodowlach, gdzie zarówno matce, jak i potomstwu zapewnia się odpowiednio dużą ilość czasu, stosuje się optymalne żywienie, szczepienia oraz kontrolę pasożytów zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych.

U szczeniąt i kociąt zalecamy w pierwszej kolejności badanie kału w kierunku pasożytów wewnętrznych. Na podstawie tego badania dowiadujemy się, czy istnieje inwazja pasożytów, a jeżeli jest, to jaka duża i z jakimi robakami będziemy walczyć. Do niedawna badanie takie nie było dostępne w większości lecznic weterynaryjnych i bardzo popularne było tzw. leczenie profilaktyczne, tzn. „sprzedanie leku przeciwko robakom”. Niestety przy dużym zarobaczeniu mogło się to źle skończyć dla szczenięcia czy kocięcia, ponieważ mogło wystąpić ostre zatrucie toksynami uwalniającymi się z masowo trawionych martwych pasożytów, co często kończyło się śmiercią zwierzęcia. Odrobaczanie „profilaktyczne” jest nieskuteczne również w przypadkach inwazji pasożytów, na które popularne „tabletki” nie działają (kokcidia, włosogłówki, czy tęgoryjce).

Zalecamy wykonywanie badań kału co 3 miesiące.

Zalecamy również coroczne badania kontrolne (badanie kliniczne, morfologię krwi, biochemiczny profil ogólny, a u starszych psów dodatkowo zdjęcie RTG klatki piersiowej i EKG).

Szczepienia profilaktyczne

Przeciwko jakim chorobom szczepimy psy? Wśród chorób zakaźnych psów wyróżnia się choroby powszechne, niebezpieczne dla zdrowia, przeciwko którym zawsze szczepimy (kategoria A) tj.: nosówka, parwowiroza, zakaźne zapalenie wątroby (choroba Rubarth’a), kaszel psiarniowy; choroby występujące okresowo lub w pewnych środowiskach (kategoria B) tj: leptospiroza (psy polujące, biegające po lesie) i Bordetella bronchiseptica (dodatkowa bakteria wikłająca kaszel psiarniowy). Kategoria C natomiast, to są choroby nie występujące na naszym terenie, bądź szczepienie przeciwko nim nie jest zasadne z innych względów. Są to: koronawiroza, czy borelioza.

Inną kategorią jest coroczne OBOWIĄZKOWE szczepienie przeciwko wściekliźnie, co jest objęte obowiązkiem ustawowym ze względu na zagrożenie dla człowieka.

Jaki program szczepień zalecamy u szczeniąt? Szczepienia profilaktyczne zaczynamy już u szczeniąt, ponieważ to one są najbardziej zagrożone chorobami. Szczenię zaraz po porodzie wraz z siarą zaopatruje się w tzw. matczyne przeciwciała, które zabezpieczają je w ciągu pierwszych tygodni życia. Poziom przeciwciał matczynych od 5 – 6-go tygodnia życia spada i można wprowadzić szczepienia.

Pierwsze szczepienie zalecamy po ukończeniu 6 tygodni przy użyciu szczepionki Puppy DP. Szczepionka ta dzięki specjalnym komponentom nosówkowym i parwowirusowym zwiększa skuteczność szczepionki. Stosowanie się do zalecanego przez nas kalendarza szczepień zapewnia ochronę zdrowia u większości szczeniąt.

Program szczepienia szczeniąt

Wiek szczeniąt w tygodniach Typ szczepionki
6-7 Puppy DP
9-10 DHPPi +L
12-13 DHPPi + Rabies+L

  • Zalecamy 21-dniową przerwę pomiędzy szczepieniami.

  • Zalecamy ograniczony kontakt psów z otoczeniem zewnętrznym (np. dłuższe spacery) do 14-15 tygodnia życia.

  • W wieku 12 – 13 tygodni, wraz z ostatnim szczepieniem włączamy szczepionkę przeciwko wściekliźnie Rabies.

  • U psów po roku odszczepiamy szczepionką DHPPi+L Szczepienia te powtarzamy co 2-3 lata.

  • U psów polujących wskazane jest włączenie szczepionki z leptospirozą. Składniki rozcieńczalnika szczepionki mogą powodować reakcje alergiczne.

  • Co roku należy powtarzać szczepienie przeciwko kaszlowi psiarniowemu (szczepionka Pneumodog)

  • Program ten zalecany jest przez AAHA (American Animal Hospital Association)